Rodrigo Castelo (Ó Balcão*, Santarém, Portugal) izan da asteartean Auditorioan egin diren hitzaldiei amaiera jarri diena. ‘Sukaldaritza birsortzailea: harrapakari eta belar gaiztoen artean’ izeneko hitzaldiarekin egin du hori, zeinetan, ibaiko arrainak nola babesten dituzten azaldu baitu, bertako arrainen populazioak mantendu ahal izateko.

Castelo sukaldaritza birsortzaileaz hitz egiten hasi da: jardunbide jasangarriak sustatzen ditu, lurzoruaren osasuna hobetzen du eta balioa ematen dio. Ondoren, belar gaiztoen, plagen eta harrapakarien arazoa aztertu du, dena suntsitzen baitute. "Harrapakariak kozinatzea garrantzitsua da alderdi nutrizionalari dagokionez, baina baita ekosistemari dagokionez ere", esan du laburki.

Geroago, zenbait errezeta prestatzen hasi da. Lehenengoa indaba eta basurde takoa izan da, hartzitutako txileekin. Landare espontaneo bat erabili du, hala nola oregano berdea, eta sukaldaritza birsortzailearen adibide bat da, hainbat ikuspegitatik begiratuta.

Ondoren, ‘tártato de marisco do rio’ bat prestatu du. Bere sukaldean, era batera edo bestera, itsaski osoa aprobetxatzen dute koralak, bisqueak, carpaccioak, krokanteak... egiteko. Astebetez garbitzen dute eta martorriarekin, olio minarekin, errefauarekin, limoiarekin, baratxuri errearekin eta abarrekin prestatzen dute, baita mihilu basatiarekin ere: beste landare espontaneo horietako bat da.

Karpa, "ibaiarentzat oso garrantzitsua den espeziea", onduta eta keztatuta prestatzen da. Kasu honetan ere, hainbat modutan aprobetxatzen da pieza osoa. Proposatu duen errezetan, haren sabela behi-mihiarekin, behi zaharraren zezinarekin eta botarga bigun eta gogorrarekin prestatu du.

Lutxoa, "berez ibaikoa ez den bigarren harrapakari handiena", gatzetan ontzen da, bakailaoaren antz handia duen formula bat lortu arte. Garbantzu berde, espezia eta barazki hautsez egindako pure batekin kozinatzen da eta bi landare espontaneo gehitzen zaizkio, hala nola martorria eta getozka. "Arrantzaleek arrantzatu nahiko duten espezie inbaditzaile baten inguruan balio ekonomikoa sortzeko modu bat da, eta horrek espeziea kontrolatzen lagunduko du".

Arrantzarako pizgarri bat

Silurua aza eta txorizo emultsio batekin eta ilar eta tipula entsalada batekin prestatu du, ziape basatia erabiliz: beste landare espontaneo horietako bat. Ibaietako harrapakaririk garrantzitsuenaz ari gara eta, espezie hori balioan jarriz, Castelok arrantzaleek arrantzatzea sustatu nahi du. "Siluruak bere pisuaren % 10 jan behar du egunero", eta horrek izugarri kaltetzen du oreka.

‘Gure lorategia’ errezetak baratzeak egunero ematen diena erabiltzen du eta, baliabide guztiekin, testurak eta zaporeak jasotzen dituzte, begetarianoa eta 0 km-koa den plater batean ezer alferrik galdu gabe. Osinak eta gabaiak ez dira inoiz falta elaborazio honetan. "Zorionekoak gara gure lorategia eta ortuzain bikain bat ditugulako, baina landatzea lortzen ez duguna, filosofia birsortzaile hori jarraitzen dute nekazariei erosten diegu", baieztatu du.

Amaitzeko, postre bat egin du: kalabaza, kalabaza busti eta Alcanhoeseko krema gaztarekin egindako budina.

Bere hitzaldia amaitu aurretik, Castelok zera adierazi du: "oso garrantzitsua da, jasangarritasunaz ari garela, alderdi hori dirua irabaztean ere badagoela ikustea, eta horretarako guztia aprobetxatu behar da, baina ekonomia bat ere sortu behar da, orain arte halakorik ez duten espezie batzuen inguruan. Eta, gainera, produktuak errespetuz erabili behar dira, osasunean pentsatuz".