Haren Maido jatetxea 2025eko Munduko Jatetxe Onena izendatu du The50Best zerrendak, baina Tsumura Gastronomikara etortzea lehendik hitzartuta zegoen. “Emozio handiz itzuli naiz munduko sukaldaritzaren tenplutzat jotzen den ekitaldi honetara, duela 14 urte hemen estreinatu bainintzen Perutik kanpo”, azaldu zuen. Hitzaldiari hasiera emateko, bere aitaren bideo hunkigarri bat jarri zuen. Horretan, familiaren istorioa kontatzen du, oinarri hartuta batasuna, eraginkortasuna eta arrakasta kontzeptuak.

Japoniar jatorrikoa denez, Maidoko errezetek beti konbinatu dituzte Peruren sukaldaritzako eta gastronomiako sustraiak Nikkei kulturaren alderdirik onenekin: “japoniar etorkinek betiko errezetekin elikatzen jarraitzeko premia zuten, eta premia horretatik hasi zen sortzen sukaldaritza mota hori”. Munduari bere herrialdearen aberastasun kultural eta gastronomikoa agertzeko, Nikkei es Perú liburua argitaratu zuen. Horretarako, munduan asko balioesten den sukaldaritza berezi horretako aitzindari asko izan zituen lagun.

Gastronomikako agertokian, Maidoren historia gainbegiratu du, bere sorkuntza ezagunenetako askorekin lotuta. Baina, batez ere, Peruko geografian barrena eraman gaitu bidaian, itsasoa eta, batez ere, Amazonas osoa esploratuz, haren despentsaren erabateko zutabea baita. “Han tokiko ekoizle eta ekimenekin egiten dugu lan, esaterako, Bosque Guardián izenekoarekin, oso beharrezkoak baitira gizateria osoarena den ekosistema baliotsu hori babesteko”, gogorarazi zuen Tsumurak. Haren hitzetan, “sarritan, leheneratzeko modurik onena ez suntsitzea da, dagokion unean biltzea eta ingurunea asko errespetatzea”.

Peruko tradizioari etengabeko omenaldia

Gainera, bere hitzaldian, omenaldia egin nahi izan die Arequipa eskualdeari eta “hango sukaldaritza mestizoari”. Azaldu duenez, “Picantera Elkarteko emakumeak ditu buru, eta oso beharrezkoa da ezagutzen transferentzia mantentzeko”. Antza, fenomeno hori Ayacucho eremura ere hedatu da: “han tuberkulu bidezko landa-sukaldaritza desagertzeko zorian zegoen”. Hain zuzen ere, Tsumurarentzat oso garrantzitsua da tradizioa omentzea, “berrikuntza horretatik elikatzen baita”.

Horrexegatik erabili du Gastronomikako sukaldean zuen denbora ingurune horietan oso errotutako platerak omentzeko, besteak beste, butifarra, “paiche arrainaren haragi onduz betetako bao ogitartekoa. Milioika urte dituen arraina da, eta komunitateei esker hura dastatzen jarrai dezakegu”; Arequipako civinche bat, ibaiko izkirarekin eta laparekin egina; saihetsez eta macambo fruituz egindako gisatua, chazota izenekoa; virú ayacucho delakoa, txerrikume konfitatuaz egina, tuberkuluekin eta Virúko zainzuriekin, “munduko onenak Nafarroakoekin batera”; eta sukaldariaren umamiaren bertsioa, zeina oso bero zerbitzatzen baitu, “salda honen osagai guztiak dituzten” te-poltsa original batzuk infusionatzeko. “Haren zaporeak etxea gogorarazten digu, eta geure burua ere lehengoratu eta birsortzen du”.